ANH HÙNG N’TRANG LƠNG

ANH NTL

N’Trang Lơng tên thật là Lơng, sinh năm 1870, tại làng Bu par, dưới chân núi Drônh, thuộc khu vực suối Đăk nha phía tây bắc cao nguyên M’nông, lớn lên ông cư trú và là tù trưởng của làng Bu N’Trang, nay thuộc địa bàn xã Đắk R’tíh, huyện Tuy Đức, tỉnh Đăk nông.
Sau khi hoàn thành việc đặt ách đô hộ lên Việt nam, năm 1890 những đoàn quân của thực dân Pháp kéo lên Tây nguyên nhằm hoàn thành ý đồ xâm lược của chúng. Nhiều tù trưởng nhanh chóng đầu hàng, nhưng N’Trang Lơng không chịu khuất phục sự thống trị bạo tàn của thực dân Pháp; ông đã kêu gọi, lãnh đạo các bộ tộc M’nông, Xtiêng cũng như người dân trong vùng nổi dậy chống lại giặc Pháp; căn cứ địa kháng chiến được xây dựng tại thung lũng rừng già Bu Siết giáp ranh với Bu N’Drung thượng nguồn suối Bu Ksô thuộc núi Nâm nung.
Cuộc khởi nghĩa do N’Trang Lơng lãnh đạo kéo dài từ 1912 đến 1936, đã đánh bại nhiều cuộc tấn công, quét sạch các đồn bốt, phản công bất ngờ hệ thống đồn địch, giải phóng một vùng rộng lớn cao nguyên M Nông. Chiến công mang tính lịch sử và thành công cao là trận nghi binh tiêu diệt chỉ huy Henri Maitre tại đồn Bu Nôrp diễn ra vào tháng 7 năm 1914. Năm 1935, do sự chỉ điểm của kẻ phản bội M’Pông Phê, giặc Pháp đã bao vây, tấn công bất ngờ vào Bu Par, ông bị bắt và bị chúng giết hại vào ngày 23-5-1935.
Cuộc kháng chiến của cộng đồng người dân tộc ở Nam Tây Nguyên dưới sự lãnh đạo của N’Trang Lơng là một trang sử chói lọi về lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết đấu tranh giành độc lập của các dân tộc trên đất nước Việt Nam. Năm 1964, Đảng, Nhà nước ta đã trọng thể tổ chức kỷ niệm 50 năm chiến thắng Bu Mêra (7/1914 – 7/1964) để tôn vinh ý nghĩa lớn lao của cuộc khởi nghĩa N’Trang Lơng. Tại Đắk Nông, nơi quê hương người anh hùng, năm 2012, tỉnh Đắk Nông tổ chức trọng thể kỷ niệm 100 năm Khởi nghĩa N’Trang Lơng với nhiều hoạt động phong phú, trong đó có việc xúc tiến xây dựng Tượng đài Anh hùng N’Trang Lơng tại thị xã Gia Nghĩa.
Năm học 2009-2010 (sau 5 năm trường Phổ thông DTNT tỉnh Đắk Nông được thành lập), nhà trường được UBND tỉnh Đắk Nông quyết định đổi tên trường là Trường THPT DTNT N’Trang Lơng, tỉnh Đắk Nông. Nhân Kỷ niệm 10 năm thành lập trường, nhà trường khởi công xây dựng và khánh thành tượng đài N’Trang Lơng trong hoa viên của nhà trường để giáo dục tinh thần yêu nước, lòng yêu mến, tự hào về người anh hùng của đồng bào các dân tộc Tây nguyên.